Informacje, jakie znajdziesz w tym artykule:
- Wpływ konserwacji na wydajność maszyn roboczych
- Planowanie regularnych przeglądów
- Szkolenie personelu
- Praca w zakresie limitów maszyny
- Monitorowanie parametrów pracy maszyny
- Współpraca z serwisem specjalistycznym
Wpływ konserwacji na wydajność maszyn roboczych
Poprzez konserwację maszyn roboczych rozumiemy codzienny cykl zadań wykonywanych przez operatora, takich jak np. sprawdzenie i uzupełnienie płynów eksploatacyjnych, kontrola połączeń, czyszczenie oraz smarowanie.
Większość maszyn wymaga interwencji co 4-8 motogodzin, a przestrzeganie pewnych wytycznych może znacznie przedłużyć okres użyteczności maszyny — niekiedy nawet o kilka lat.
Na co dzień możemy spotkać się z wieloma wymówkami dla regularnej konserwacji:
- „Nie mam czasu, mam do zrobienia metry pracy.”
- „Operator na drugiej zmianie miał to zrobić.”
- „Pierwszy raz słyszę, że mam coś robić poza obsługą maszyny — to jest praca dla mechanika.”
Należy pamiętać o prostych, niezwykle istotnych dla długiego życia maszyny czynnościach, do których należą:
- smarowanie połączeń i łożysk,
- czyszczenie chłodnicy,
- kontrola i czyszczenie filtrów,
- przegląd w poszukiwaniu potencjalnych problemów, takich jak wycieki, luzy, pęknięcia,
- uzupełnianie płynów,
- napięcie pasów klinowych,
- kontrola ciśnienia w oponach lub napięcia gąsienic.
Pamiętaj, że powyższe czynności podnoszą zarówno wydajność maszyny, jak i bezpieczeństwo pracy, a wcześnie wykryte usterki można naprawić przy stosunkowo niskich kosztach.
- Jeżeli brakuje Ci czasu na smarowanie maszyny, zainstaluj system centralnego smarowania, który regularnie wciska smar do wszystkich połączeń ruchomych.
- Jeśli nie masz dostępu do warsztatu i sprężonego powietrza, rozważ zamówienie opcji wstecznego ciągu wentylatora chłodnicy lub montaż kompresora na maszynie.
- Jeśli nie masz wiedzy jak wykonać jakieś czynności, to zamów szkolenie z obsługi maszyny w serwisie specjalistycznym.
Planowanie regularnych przeglądów
Przegląd techniczny maszyny roboczej powinien być przeprowadzany przez specjalistę-mechanika. W wyjątkowych przypadkach może to być operator koparki, ale tylko wtedy, gdy to on jedyny pracuje na tej maszynie i przeszedł odpowiednie szkolenia.
Z doświadczenia wiemy, że przegląd nie powinien sprowadzać się tylko do wymiany filtrów i płynów. Ważne jest, aby wykorzystać zdobyte doświadczenie i uwzględnić takie elementy jak:
- Sprawdzenie stanu połączeń typu sworzeń-tuleja, a także ewentualne dopasowanie podkładek usuwających luz, co nazywamy shimowaniem.
- Ocena stanu ogumienia lub gąsienic, aby na czas zamówić nowe, jeśli będzie taka potrzeba.
- Kontrola pracy silnika, obejmująca sprawdzenie luzów zaworowych, wycieków, separatora paliwa, czystości filtrów powietrza.
- Kontrola stanu hamulców i układów bezpieczeństwa.
- Weryfikacja problemów, które często występują w danym modelu maszyny.
- Przeprowadzenie testów wydajności, takich jak prędkość ruchów roboczych czy szybkość jazdy, aby ocenić stan układów sterowania hydrauliką.
Jak często powinniśmy przeprowadzać przeglądy?
Zasada jest taka, że powinniśmy to robić zgodnie z DTR, ale niekiedy warto przyspieszyć pewne czynności. Jeśli więc nasza maszyna pracuje intensywniej niż zazwyczaj, np. pokonuje większe dystanse niż inne maszyny tego samego typu, warto częściej wymieniać olej w przekładniach, mostach czy zwolnicach.
A co zrobić, gdy przeoczyliśmy przegląd?
Najlepiej jak najszybciej nadrobić zaległe zadania i wrócić do pierwotnego planu serwisowego. Nie należy go przesuwać, ponieważ kolejne przeglądy zazwyczaj różnią się zakresem wykonywanych czynności. Bałagan w planie przeglądów często skutkuje przeoczeniem jakiegoś elementu w planie konserwacji i zwiększa ryzyko awarii.
Szkolenie personelu
Każdy nowo zatrudniony operator powinien podlegać kontroli na etapie wdrożenia, nawet jeśli „pracował na takim samym sprzęcie już 20 lat”.
Wezwanie serwisu producenta do przeszkolenia nowego operatora z zakresu codziennych czynności, koniecznych do wykonania przy maszynie, to niewielki koszt w porównaniu z takimi zagrożeniami jak: przestoje, awarie głównych komponentów czy utrata gwarancji z powodu nieprawidłowego użycia.
Oczywiste, ale często pomijane, jest wymuszenie na operatorze zapoznania się z dokumentacją techniczno-ruchową maszyny. Jeśli jej nie posiadasz, autoryzowany serwis zapewne może Ci dostarczyć jej kopię. Kilka godzin poświęconych na lekturę może pozwolić zaoszczędzić dużo czasu i wydatków w przyszłości.
Zawsze dbaj o jakość wiedzy operatora, by główną przyczyną awarii nie był „łącznik siedzenia z kierownicą”.
Praca w zakresie limitów maszyny
Każda maszyna ma swoje ograniczenia, a ich nadwyrężanie to kredyt, który kiedyś trzeba będzie spłacić.
- Limity ilości motogodzin możliwych do przepracowania na dobę dają maszynie czas na „odpoczynek” i wystygnięcie.
- Limity obciążenia elementów roboczych decydują o szybkości powstawania luzów oraz ryzyku pękania konstrukcji.
- Limity temperatury otoczenia decydują o przegrzaniu komponentów, co może prowadzić do wycieków i awarii, gdy pracujemy w upale. Mówią również o potencjalnym braku smarowania czy nieodpowiedniej gęstości oleju przy zbyt niskich temperaturach. Czasem można te zakresy poszerzyć, stosując na przykład inne typy olejów, ale to należy konsultować z autoryzowanym serwisem.
- Limity nachylenia podłoża są równie ważne — nie każdy silnik spalinowy potrafi utrzymać odpowiednie smarowanie, jeśli wjedziemy na duży skos i będziemy tam pracować dłuższy czas (ponad 20 minut).
Takich ograniczeń, jak powyższe, może być znacznie więcej, dlatego warto je poznać, studiując dokumentację producenta lub wzywając doświadczony serwis maszyn roboczych na przeszkolenie operatorów.
Monitorowanie parametrów pracy maszyny
Często spotykamy sytuacje, w których „brzęczek” czy kontrolka są odłączone, aby nie przeszkadzały w pracy operatorowi. Mamy świadomość, że czasami faktycznie maszyna pracuje bez czujnika, zaworu czy z niskim poziomem płynów, ale czy aby na pewno taka praca, przemnożona przez kilka lat, nie spowoduje przyspieszonego zużycia i utraty wartości maszyny?
Uważamy, że warto zbadać każdy alarm, usunąć każdy wyciek i skasować każdy luz. Takie działania z pewnością pochłaniają trochę czasu i wymagają zakupu podzespołów, ale utrzymują sprawność, bezpieczeństwo i wartość maszyny przez cały czas eksploatacji.
Może Twoja maszyna ma możliwość podpięcia układu monitorującego parametry i wysyłania ich na twój komputer, łącznie z analizami spalania, trybu pracy, przestojów, kodów błędów itp.? Instalacja takiego systemu pozwoli Ci widzieć jak pracuje maszyna w danej chwili, oraz jak jest wykorzystywana w perspektywie czasu.
Komunikacja z serwisem specjalistycznym
Jeśli sam jesteś właścicielem i operatorem, łatwiej Ci będzie nawiązać współpracę z wybranym serwisem, przekazując Twoje wszystkie usterki i monitorując ich usuwanie.
Problem zaczyna się, gdy operatorów jest kilku, a za stan maszyny odpowiada kierownik parku maszyn. W takim układzie rekomendujemy ustalenie sztywnego harmonogramu konserwacji oraz wyznaczenie jednego kanału raportowania usterek. Założenie grupy np. na wybranym komunikatorze pozwoli w jednym miejscu zbierać informacje o stanie maszyny, wykonanych przeglądach czy zauważonych usterkach.
Im szybciej zarówno opis problemu, zdjęcia jak i filmy trafią do serwisu, tym jest większa szansa na usunięcie usterki mniejszym kosztem.
Podsumowanie
Aby okiełznać koszty utrzymania maszyny, warto pamiętać:
- Operator współpracujący bezpośrednio z serwisem = mniej kosztownych usterek i przestojów oraz większa wartość maszyny na rynku wtórnym.
- Uwzględniaj warunki pracy i intensywność użycia maszyny w planowaniu regularnych przeglądów.
- Im więcej operatorów pracuje na jednej maszynie, tym częściej jej stan powinien weryfikować niezależny mechanik.
- Nawiąż współpracę z jednym serwisem i działajcie razem, gdyż w perspektywie czasu to tańsze rozwiązanie.
- “Jeśli nie smarujesz, nie jedziesz… “ Zainstaluj układ centralnego smarowania i wzywaj serwis do wymiany płynów zgodnie z planem producenta.
